ارزیابی توان تفرجی پارک جنگلی سرخه حصار بر مبنای استفاده بهینه با بکارگیری gis

ارزیابی توان تفرجی به معنای تعیین قابلیت سرزمین برای کاربری اکوتوریسم و تفرج است. با توجه به اهمیت پارک های جنگلی در محیط زیست شهری، ارزیابی توان تفرجی و شناسایی محدوده های مستعد استفاده تفرجی در آنها ضروری و لازم است. در این مطالعه ابتدا با استفاده از مدل مرسوم کاربری توریسم و بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مناطق مناسب برای استفاده تفرجی به دو شکل متمرکز و گسترده در پارک جنگلی سرخه حصار شناسایی شد. در این مرحله با توجه به روش متداول، 5 پارامتر اکولوژیکی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، پوشش گیاهی و خاک) برای ارزیابی توان تفرجی این پارک در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که 223/297 هکتار از سطح پارک توان تفرج گسترده طبقه 1، 465/86 هکتار توان تفرج گسترده طبقه 2، 126/1 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 1 و 417/137 هکتار توان تفرج متمرکز طبقه 2 را داشته و 212/16 هکتار از سطح پارک حفاظتی است. با بررسی های مختلف مشخص شد که یکی از مشکلاتی که سبب افزایش ناهنجاری در طبیعت پارک می شود، عدم توجه به کلیه عوامل اساسی موثر در تعیین قابلیت تفرجی پارک می باشد. در صورتیکه عواملی مانند امکانات، تجهیزات تفریحی و وجود منابع آبی تأثیر مستقیمی بر نوع تفرج داخل پارک و استفاده بازدیدکنندگان از آن دارد. به همین منظور برای ارزیابی استفاده مناسب گردشگران از مکان های تفرجی از روش مصاحبه حضوری و تکنیک پرسشنامه استفاده شد. همزمان با این ارزیابی، کلیه نقاط مربوط به منابع آبی، امکانات و تأسیسات پارک شناسایی شده و به منظور تهیه نقشه منابع آبی و امکانات پارک با gps ثبت شد. همچنین موقعیت کلیه نقاط داخل طبقات تفرجی که در آنها پرسشنامه توزیع شده بود نیز ثبت گردید. نتایج نشان داد استفاده مردم از پارک مطابق طبقه بندی صورت گرفته نبوده و تفرج با امکانات، تأسیسات و منابع آبی پارک ارتباط مستقیم دارد. بطوریکه در مکان های دارای امکانات و منابع آبی، جمعیت بازدیدکنندگانی که به قصد تفرج به پارک آمده بودند، بطور قابل ملاحظه ای بیشتر بود. بنابراین این فاکتورها به عنوان لایه های اطلاعاتی مثبت با نقشه توان تفرجی بدست آمده رویهم گذاری شده و نقشه نهایی توان تفرجی پارک بر اساس این عوامل بدست آمد. نتایج نهایی نشان داد که روش سنتی با وجود کارآیی بسیار، بدلیل در نظر نگرفتن کلیه عوامل موثر در تفرج و الویت بندی نامناسب پارامترها، نیاز به وارد کردن لایه های اطلاعاتی دیگری (مانند منابع آبی و امکانات تفریحی) علاوه بر عوامل اکولوژیکی دارد.